یکی از مهم ترین مواد مغذی برای سلامت جنین اسید فولیک است. متخصصان معتقدند الگوی تغذیه و رژیم غذایی مادر نقش بسزایی در سلامت جنین ایفا می کند. اما به تازگی پزشکان دانشگاه مک‌گیل در مونترال تاکید کردند این تصور که فقط عادات تغذیه‌ای مادران بر سلامت جنین تاثیر دارد اشتباه است چرا که طبق مطالعات اخیر حتی نوع رژیم‌غذایی پدران نیز می‌تواند در سلامت فرزندانشان نقش حیاتی داشته باشد.
گرچه جنین در مدت 9 ماه از طریق مادر تغذیه می شود اما پدران نیز در انتقال نیمی از فاکتورهای وراثتی به فرزندان مشارکت داشته و بنابراین نقش مهمی در سلامت جنین دارند.
یکی از مهم ترین مواد مغذی برای سلامت جنین اسید فولیک است که می بایست حتی قبل از شروع بارداری به میزان کافی در رژیم غذایی مادر وجود داشته باشد. نکته جالب این که محققان در یک بررسی آزمایشگاهی دریافتند که خطر ابتلا به نارسایی‌های مادرزادی در بچه‌موش‌های متولد شده از موش‌های والد نری که رژیم‌غذایی‌شان فاقد اسید فولیک است، 30 درصد افزایش پیدا می‌کند. این یافته تایید می‌کند که نوع تغذیه و الگوی زندگی سالم در پدران نیز برسلامت فرزندان اثرگذار است.
آيا مي‌دانستيد تمام تغييرات جسمي و روحي رواني پدر، بر سلامت جنين تاثير دارد؟
تمامي تغييرات روحي رواني و جسمي پدر، تاثيرات عمده‌اي روي سلامت جنين دارد. در سال‌هاي اخير، توجه بيش از اندازه به نقش مادر در شکل‌گيري جنين، غفلت از نقش پررنگ پدر را به دنبال داشته است. طي بررسي‌هاي گوناگون ثابت شده است که بسياري از عوامل مانند سن بالاي پدر، تغذيه نامناسب، شغل، اضطراب، افسردگي و بيماري‌هاي پدر مي‌توانند عوارض کوتاه‌مدت يا طولاني‌مدت روي جنين داشته باشند تا جايي که برخي از اين عوارض از تولد تا سنين پيري دامن‌گير فرزند خواهد بود. چه خوب است درباره شرايط پدر شدن بيشتر بدانيم.
تغذيه اثري مستقيم بر قدرت اسپرم دارد.
مصرف کافي و متعادل غذاهاي غني از ويتامين C و آنتي‌اکسيدان‌هاي ديگر به پيشگيري از نقايص اسپرم کمک مي‌کند و تحرک اسپرم را افزايش مي‌دهد.
اين در حالي است که عادات غذايي ناسالم، مصرف مشروبات الکلي، سيگار، مواد مخدر، کمبود روي، اسيدفوليک، ويتامين D، کلسيم به کاهش کميت و کيفيت اسپرم، مايع مني و اختلالات ترشح تستوسترون منجر مي‌شود. مشخص شده است که پدرانيکه يک ماه پيش از باردارشدن همسرشان مشروب زيادي مصرف مي‌کنند، صاحب فرزنداني با وزن کمتر مي‌شوند و اين کاهش وزن بر سلامت بچه و وضعيت زندگي آينده وي تاثير زيادي خواهد داشت، چرا که الکل سبب کاهش سطح تستوسترون و افزايش اسپرم‌هاي غيرطبيعي مي‌شود.
کمبود کوتاه‌مدت روي مي‌تواند سطح تستوسترون و حجم مني را کاهش دهد. کمبود اسيد فوليک در مرد سبب کاهش تعداد اسپرم مي‌شود. دکتر کيمياگر، متخصص تغذيه، در همين راستا توصيه مي‌کند: «پدراني که کمبود تغذيه‌اي دارند، روزانه مولتي‌ويتامين حاوي روي و سلنيوم به مدت حداقل سه ماه پيش از لقاح مصرف کنند، چرا که اين مواد معدني به تکامل و رشد سالم اسپرم کمک مي‌کنند.»
تاثير شغل پدر بر جنسيت جنين
شغل پدر بر سلامت جنين تاثيرگذار است. دکتر اعظم‌السادات هاشمي مي‌گويد: «در مطالعه‌اي که روي 78 کودک دچار سرطان خون بستري در بيمارستان شهيد صدوقي يزد و 78 کودک سالم انجام شد، مشخص شده است که در گروه بيماران، شغل پدران به ترتيب کشاورز، نقاش يا به گونه‌اي در تماس با هيدروکربن‌ها بود، در حالي که در کودکان سالم، بيشتر پدران به ترتيب کارگر و کارمند بوده‌اند.
اين مطالعه بر نقش بالقوه سموم کشاورزي، حشره‌کش‌ها و هيدروکربن‌ها در ايجاد سرطان تاکيد مي‌کند.
همچنين طي بررسي‌هاي گوناگون مشخص شده که کيفيت پايين اسپرم موجب تولد فرزند دختر مي‌شود، به ويژه کارگران مزارع و مرداني که در شغل‌هايي مانند مکانيکي مشغول هستند، احتمالا به دليل مواجه بودن اين افراد با سموم و مواد شيميايي از بين برنده اسپرم در شرايط محل کار کمتر صاحب فرزند پسر مي‌شوند، بنابراين توصيه مي‌شود که استفاده از پوشش‌هاي محافظتي (دستکش، لباس کار) جدي گرفته شود.
علاوه بر موارد ذکر شده، تشعشات ناشي از نشت مواد پرتوزا با تاثيرگذاري روي کيفيت اسپرم و تخمک منجر به نازايي مردان مي‌شوند و حتي انجام راديوتراپي و اشعه درماني در بيماران مبتلا به سرطان از طريق کاهش تقسيم سلول‌هاي زاياي اسپرم در مردان و اثر بر هيپوفيز و مراکز مغزي باروري در هر دو جنس به نارسايي‌هاي باروري در هر دو جنس منجر مي‌شود.»
سلامت فرزند در گرو آرامش پدر
حالات و روحيات پدر و مادر، افزايش سن والدين و... به اختلالات کروموزومي منجر مي‌شوند اما اينکه آيا اين عوامل روي ساختار ژنتيکي تخمک و اسپرم تاثيرگذار هستند، پاسخ قطعي در اين زمينه وجود ندارد.
دکتر ابوالقاسم مهري‌نژاد، روان‌شناس و عضو هيات علمي دانشگاه الزهرا ضمن اشاره به اين نکته اظهار مي‌کند: «طبق برخي تحقيقات، افسردگي‌هاي شديد و مزمن پدر در کاهش فعاليت اسپرم تاثيراتي داشته است. برخي بيماري‌هاي رواني که وابسته به جنس هستند، مي‌توانند از طريق پدر و مادر به جنين منتقل شوند. اين وابسته به جنس بودن بيماري‌هاي رواني، موجب شده که در کودکان پسر، بيماري‌هاي رواني شايع‌تر باشد و همچنين اختلالات رفتاري مانند دروغ‌گويي، کتک‌کاري، شب ادراري.»
وي در ادامه با توجه به اهميت نقش پدر در شکل‌گيري شخصيت کودک افزود: «پدر به دو صورت با واسطه و بدون واسطه مي‌تواند در دوران کودکي تاثيرگذار باشد. فقر، امکانات رفاهي، ميزان علاقه والدين به يکديگر، راه‌هاي غيرمستقيم تاثيرگذاري پدر روي رفتارهاي کودک است. در کنار اين موضوع، تعاملات زياد پدر و مادر موجب مي‌شود که فرزند از رفتار پدر الگوبرداري کند. اضطراب، افسردگي، شادي، نظم، خشم، قدرت تصميم‌گيري و... مواردي هستند که در صورت تعامل زياد پدر و فرزند، مي‌تواند عامل تاثيرگذاري مستقيم بر فرزند باشد.»
دکتر ابهري، متخصص علوم رفتاري و عضو هيات علمي دانشگاه شهيد بهشتي نيز بر اين باور است که: «ناهنجاري‌هاي رفتاري، ناراحتي‌هاي روحي رواني پدر در صورتي که داراي دوام و ريشه باشند، به فرزندان منتقل مي‌شوند، چرا که درمان بيماري‌هايي مانند اضطراب و استرس مستلزم مصرف دارو است و بسياري از اين مواد شيميايي آثار غيرقابل انکاري بر فرزندان نسل بعد دارد.»
بنا بر گفته‌هاي دکتر ابهري، بيماري‌هايي مانند اضطراب، وسواس، پارانوئيد و اسکيزوفرني پدر آثار کوتاه‌مدت يا بلندمدتي روي جنين خواهند گذاشت.
مخاطرات باروري در سنين بالا
باروري در سن بالا نه تنها براي خانم‌ها بلکه براي آقايان نيز دردسرساز است. با افزايش سن، تغييراتي در روند اسپرم‌سازي ايجاد مي‌شود، به طوري که پس از 30 سالگي سالانه حدود يک درصد از ميزان تستوسترون مرد کم مي‌شود و پس از 40 سالگي قدرت باروري آنها تا 70 درصد کاهش پيدا مي‌کند. شکاف کام، لب شکري، سندرم داون و آکندروپلازي از جمله عوارض جنيني هستند که در صورت سن بالاي پدر رخ خواهند داد.
1 در يک تحقيق، افزايش مصرف قهوه از علل نارسايي باروري مردان ذکر شده اما در تحقيقي ديگر مصرف قهوه از علل تقويت قدرت باروري آقايان است، با توجه به اين شرايط هم‌اکنون مصرف حداکثر يک تا دو فنجان قهوه در روز به آقايان پيشنهاد مي‌شود.
2 مثلا گرماي بيش از اندازه در شغل‌هايي مانند نانوايي، سونا، جکوزي از علل آسيب‌رسان به اسپرم ذکر مي‌شوند.
3- طبق برخي بررسي‌ها تلفن‌هاي همراه، کامپيوتر نوت‌بوک، به دليل ايجاد ميدان الکترومغناطيسي باعث آسيب رساندن به اسپرم مي‌شود.
دکترسلام